زندگینامه شاعر بزرگ کاشمر “ظهوری ترشیزی”
نورالدین محمد ترشیزى، شاعر و نویسنده، متخلص به ظهورى. ملقب به ملک الشعراء شاعر مشهور اوایل قرن ۱۱ هجری ( تولد ۹۴۴ ، وفات ۱۰۲۵ ه.ق)
وى در قریه ى جمند، از توابع ترشیز، به دنیا آمد. جوانیش به کسب ادب و دانش در خراسان گذشت، سپس به یزد رفت و در آنجا به شیوهى شاعرى مشغول شد و با گروهى از اهل ادب معاشرت نمود در همان دیار با وحشى بافقى آنشایى و مصاحبت یافت.
پس از آن چندگاهى به شیراز عزیمت کرد و در آنجا با درویش حسین سالک شیرازى، شاعر و نقاش و مذهب معروف، دوستى و ملازمت یافت. سپس در سال ۹۸۰ ه.ق قصد هند کرد و وارد دکن شد و در بیجاپور به درگاه عادلشاهیان رسید و ملازمت عادلشاه ابراهیم ثانى را یافت و او را مدح گفت. آشنایى ظهورى با ملک قمى هم در همین ناحیه ى دکن و ظاهره در بیجاپور حاصل شد و به مواصلت ظهورى با دختر ملک انجامید و از آن پس دو شاعر با یکدیگر به سر بردند و در ایجاد بعضى اثرها با هم همکارى داشتند.
ظهورى پس از چندى آهنگ حجاز کرد و در بازگشت به هند، در احمدنگر پایتخت نظامشاهیان به خدمت عبدالحریمخان خانان رسید. وى در نظم و نثر دست داشت به طورى که در هند به شهرت رسید. از جمله آثارش: مجموعه منشآت به نام هاى: «دیباچه ى نورس»، که مقدمه اى است بر کتاب «نورس خیال» اثر ابراهیم عادلشاه؛ «گلزار ابراهیم»، در ستایش ابراهیم عادلشاه؛ «خوان خلیل»، که با مشارکت ملک قمى به نام ابراهیم عادلشاه تصنیف کرد؛ «پنج رقعه»؛ «دیوان» شعر؛ «ساقینامه».
دیوان ظهورى شامل مثنوى ها، قصیده ها و غزل هاى بسیار است و سه دیباچه ی وى به نثر فارسى بر مجموعه هاى او (نورس، گلزار ابراهیم، خوان خلیل) به نام «سه نثر ظهورى» شهرت بسیار دارد و جزو کتب درسى هندوستان و پاکستان به شمار مى رود، و بر آن شروحى نوشته اند. شهرت ظهورى در هند بیشتر از ایران است.
یک نمونه از اشعار مشهور وی :
تا کی جفا کشم ز تو ای بی وفا، برو بگذاشتم به مُدّعیان، مُدعا، برو
آنها که در قفای تو گفتیم، گفته ایم تا وا نکرده ایم لب از پیش ما برو
دشمن نکرد آنچه تو کردی به دوستی بیگانه ام دگر، برو، ای آشنا برو
اُمّیدِ صلح نیست دگر، نیست نیست نیست منشین، برو برو برو، ای بی وفا برو
بر خود حرام کرده مشامم شمیم او هستند بیخودانِ دگر، ای صبا برو
غیر از سفر علاج نداری، لجاج چند؟ مُردی زِرَشک غیر، « ظهوری » بیا برو
منبع: سایت اینترنتی تبیان http://www.tebyan-zn.ir/famous_man.html
یک دیدگاه